Baş Boyun Kanserleri Nedir?
Baş ve boyun: ağız boşluğu, nazofarenks (üst yutak), orofarenks, hipofarenks (alt yutak), gırtlak, sinüsler, kulağın bazı bölümleri ve boyundan oluşur. Baş ve boyun kanserleri, vücudun baş ve boyun bölgelerinde oluşan çeşitli kanser türlerini ifade eder. Tüm kanser türleri, vücudun belli bir bölümünde hücrelerin kontrolsüz ve anormal bir şekilde çoğalmasıyla oluşur. Baş ve boyun kanserleri tutulumun görüldüğü bölgeye göre bazı isimlerle nitelendirilir.
Ağız kanseri; dudak, dil, diş etleri, yanakları, ağız tabanı ve damağı kapsar. Boğaz ya da boyun kanseri terimi, bazen nazofarenks, larenks ve özofagus kanseri için de kullanılmaktadır.
Baş ve boyun kanserleri bulunduğu bölgeye göre aşağıdaki gibi nitelendirilir:
Ağız boşluğu kanseri
Dudak, dil, diş etleri, yanaklar, ağız tabanı ve damağı kapsar. Dudak kanseri en sık alt dudakta görülmekte ve erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülür. İleri yaşla birlikte görülme sıklığı artmaktadır. Dil kanseri ise diğer kanser türlerindeki gibi hücrelerin anormal şekilde çoğalmasıyla oluşur. Dil kanseri, ağız boşluğunda ve açıkta olduğu için teşhis edilmesi diğer kanser türlerine göre daha kolaydır. Sigara ile yakın ilişkilidir. Diş eti kanseriise uygun olmayan protezler gibi irritanlarla ilişki içindedir. Ağız tabanı ve çene arkası kanserleri özellikle tanınması zor kanserlerdir.
Nazofarenks (üst yutak) kanseri
Nazofarenks, diğer adı ile geniz, burun ve boğazın arkasında ve üst kısımda kalan kısımdır. Nazofarenkste oluşan kanser, nazofarenks kanseri olarak adlandırılmaktadır. Nazofarenks kanserinin erken tespiti zordur. Kulak problenmleri ve burun tıkanıklığı ile kendini gösterebilir. Bazen ilk belirtisi boyunda kitle olabilir.
Larenks (gırtlak) kanseri
Gırtlak, nefes ve yemek borusunu birbirinden ayıran ve boğazda bulunan, yutaktan sonra gelen bir yapıdır. Açılıp kapanan yapısı sayesinde yenilen yemeğin yanlışlıkla nefes borusuna kaçmasını engeller. Gırtlakta, malign yani kötü huylu hücrelerin oluşmasına gırtlak kanseri adı verilir. Larenks yani gırtlak kanseri, genellikle gırtlağın üst kısmında oluşur.
3 haftayı geçen ses kısıklılarında ayırıcı tanıda yer alması gerekir.
Paranazal sinüsler ve burun boşluğu kanseri
Paranazal sinüsler, burun boşluğunun yanında bulunan sinüslerdir. Paranazal sinüs ve burun boşluğunda oluşan tümörlere oluşum yerine göre sinüs kanseri ya da burun kanseri denilebilir. Kötü huylu burun boşluğu kanseri nadir olarak görülmektedir. Tanı anında metastaz riski daha düşük olan kanserlerdir.
Tükürük bezi kanseri
Tükürük bezi, baş ve boyun bölgesinde bulunan ve sindirime yardımcı olan tükürüğü üreten yapılardır. Tükürük bezinin ürettiği salgı aynı zamanda enfeksiyonları önleyen antikorları da barındırır. Birçok tipte tükürük bezi kanseri mevcuttur. Fakat tükürük bezi tümörlerinin büyük kısmı iyi huyludur ve yayılım göstermezler.