Meme Kanseri

GLOBALHEALTHPOİNTS Meme Kanseri

Meme Kanseri Nedir?

Memeyi oluşturan doku, yağ dokusu, sinüsler, salgı bezleri, meme lobları ve süt kanallarını içermektedir. Meme kanseri daha çok süt kanalları ve süt bezlerindeki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesi ve çoğalması ile meydana gelir.

Meme kanserinin birçok tipi görülür ancak temel olarak 2 ana gruptan söz edilebilir. Bu gruplar; noninvaziv (yayılım göstermeyen) ve invaziv (yayılım görülen) olarak belirtilebilir.

Memenin dışına yayılım olduğu durumlarda, lenf nodülleri en sık yayılımın görüldüğü yerler olmaktadır. Lenf nodlarının ardından, kemiğe ve kan yoluyla vücudun diğer organlarına yayılım görülebilmektedir.

Meme kanseri, kadınlarda görülen kanser türleri arasında en yaygın olanı ve en çok ölüme sebebiyet verebilecekler arasındadır. Günümüzde, meme kanserinin görülme sıklığı giderek artmaktadır. Meme kanseri vakalarındaki bu artışa birincil neden olarak, modern, batılı yaşam tarzı gösterilmektedir. 

Kadınlarda erkeklere kıyasla 100 kat fazla görülebilen meme kanserinden, bir kadının ölme olasılığı yaklaşık yüzde 2,5 olarak belirtilebilir. Bu nedenle meme kanserinde erken teşhis büyük önem teşkil etmektedir. Her kadında meme kanseri gelişme riski bulunur ancak Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde görülme sıklığı, diğer bölgelere kıyasla daha fazladır.

Meme kanserinin görülme sıklığı yaş ilerledikçe artış göstermektedir. Ailede meme kanseri öyküsü bulunması veya cinsiyet gibi bazı kontrol edilemez etmenler bu riski artırmaktadır. 40 yaş sonrası düzenli meme kontrollerinin yapılmasına özellikle önem verilmelidir.

Meme Kanserini Arttıran Faktörler Nelerdir?

Meme kanserinin kadınlarda çok daha fazla görülebileceğine değindik. Bu sebeple cinsiyet başlı başına bir risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra; erken adet gören ve geç menapoza giren kadınlar da meme kanserine yakalanma konusunda daha riskli görülmektedir.

Meme kanseri riskini artıran bazı faktörlere şu şekilde değinmek mümkündür;

  • Kadın olmak
  • 50 yaş ve üzerinde olmak
  • Ailede meme kanseri öyküsü bulunması
  • Daha önce meme kanserine yakalanmış olmak
  • Erken adet görmek veya geç menapoza girmiş olmak
  • İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak veya hiç doğum yapmamış olmak
  • Yoğun meme dokusuna sahip olmak
  • Doğum yapmış ancak emzirmemiş olmak
  • Alkol ve sigara tüketimi,
  • Obez olmak
  • Gece çalışmak, fiziksel aktiviteden yoksun olmak
  • Uzun süreli hormon tedavisi görmüş olmak
  • Genetik olarak gelişen meme kanserlerinin en sık rastlanan nedeni, BRCA1 ve BRCA2 genlerinin mutasyonudur. Dolayısıyla, BRCA1, BRCA2 genlerine sahip olmak
  • Ailede meme kanseri öyküsü bulunanlarda doğum kontrol hapı kullanımı

Günümüzde meme kanserinin nedeni ve gelişim süreci tam olarak bilinmese de meme kanseri riskini artıran faktörleri bilmek hastalıktan korunmak adına önem teşkil etmektedir.

Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Meme kanseri, erken evrede kendiliğinden nadir olarak belirti veren bir hastalıktır. Memede ele gelen kitle bulunması en yaygın olarak görülen belirtidir. Meme dışında koltuk altında da kitle varlığı görülebilmektedir.

Çoğu zaman hastanın kendisinin farkına varmasıyla tespit edilen meme kanserinin bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;

  • Memede elle anlaşılabilecek bir kitle olması veya sertlik durumu
  • Meme başı akıntısı, memede şekil bozukluğu, meme yüzeyinde deformasyon
  • Meme başında çekilme, memede aşırı şişlik veya yön değişikliği
  • Halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı
  • Koltuk altında görülebilen, elle hissedilebilen ağrı yapan veya yapmayan şişlikler
  • Meme cildinde portakal kabuğuna benzer görünüm
  • Adet dönemlerinde daha önce görülmeyen şiddetli ağrı

Meme kanserinin ilk belirtileri genellikle hastalığın yayılım yapmaya başladığı süreçte gözleniyor. Bu sebeple, erken teşhis adına hastalığın belirtilerinin tespit edilebilmesi önem teşkil etmektedir. Kişinin kendi kendine meme muayenesi, kontrolü yapabilmesi, meme kanserinin teşhisi adına ayrıca önemli olmaktadır.

Meme Kanseri Teşhisi Nasıl Konur?

Meme kanserinde erken teşhis hastalığın yayılmasını engellemek adına büyük önem taşımaktadır. Erken teşhis edilen vakalarda iyileşme olasılığının daha fazla olduğu görülür.

Hekim, hastayla ilgili ön bilgiyi edindikten sonra, fiziki muayene yapabilir. Sonrasında ise çeşitli görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Mamografi, meme kanseri vakalarının teşhisinde standart uygulama olarak kabul görmektedir. Bununla birlikte; duktoskopi, duktografi, MR, USG, PET- CT veya meme sintigrafisi gibi tetkikler de talep edilebilmektedir.

 Meme kanserinin teşhisinde erken tanının önemine değindik. Bu nedenle, 20 yaşından sonra her kadının düzenli periyotlarla kendi kendini muayene etmesi çok önemlidir. Tercihen adet bitimi sonrası yapılması tavsiye edilen kendi kendini muayene, ayda bir kez, memelerin gözlenmesi ve memelerin ve koltuk altlarının elle kontrol edilmesini içermektedir.

 Meme kanserinin erken teşhisine yardımcı; kendi kendine meme kontrolleri, yıllık mamografi çektirilmesi, doktor muayenesi ve çeşitli genetik testler, meme kanserinden korunmak ve kanseri erken evrede tespit edebilmek adına çok önemli görülmektedir.

Kadınlarda, özellikle 40 yaşından sonra şikayet olmasa dahi yılda bir kez klinik meme muayenesi yaptırılması tavsiye edilmektedir.

Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır?

Kendi kendini meme muayenesi için en uygun zaman, adet görülmesinden 4-5 gün sonraki günlerdir. Adet görülmesinden kaç gün sonra kontrol yapıldıysa, her ay aynı gün kontrol yapılabilir. Adet görmeyen kadınlarda ise, ayda bir kez aynı güne denk gelecek şekilde kontrol yapılabilir.

İlk olarak ayna karşısında, memelerin simetrisi, meme derisinde değişiklik, meme ucunda akıntı olması ve koltuk altında kitle olup olmadığı kontrol edilir. Özetle memelerde görünür herhangi bir değişiklik olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır.

Daha sonra yine ayna karşısında aynı tür inceleme eller havaya kaldırılarak yapılmalıdır. Devamında sırtüstü yatarken muayeneye geçilir. Sağ meme; sağ omuzun altına yastık yerleştirip (yükselterek) ve sağ elinizi başınızın arkasına koyup, sol elinizle sağ memenizin dışından meme başına doğru daire çizecek biçimde bastırarak muayene edilir.

Sol meme yine aynı şekilde sağ el kullanılarak muayene edilir. Meme içinde normal görülmeyen herhangi bir sertlik olması durumunda hekime başvurulmalıdır. Memeler kontrol edildikten sonra koltuk altları aynı şekilde incelenir.

Meme Kanseri Evreleri Nelerdir?

Diğer kanser türlerinde olduğu gibi, meme kanserinde de tedavinin planlanabilmesi adına, hastalığın evresinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Meme kanseri evrelerini şu şekilde açıklayabiliriz;

Evre 0:  Kanserin oluşum aşaması olarak değerlendirilir. Kanser hücreleri henüz oluşmaya başladığı alanla sınırlıdır ve yayılım gözlenmez.

Evre 1: Kanser hücreleri yayılabilir durumdadır. En fazla 2 cm’ e ulaşılır. Memeden başka yere yayılım gözlenmez.

Evre 2A: Memede tümör gözlenmez ancak koltuk altlarındaki lenf bezlerinde görülür. Ya da tümör 2 cm’den büyük 5 cm’ den ve lenflere sıçramamış veya 2 cm’ den küçük ve lenf bezlerine sıçramıştır.

Evre 2B: Tümör 2 cm’den büyük, 5 cm’den küçük ve lenf bezlerine sıçramıştır. Ya da tümör 5 cm’ en büyük ve lenf bezlerine sıçramamıştır.

Evre 3A: Memede tümör yoktur veya tümör 2 cm veya daha küçük boyutlardadır. Ya da tümör 5 cm veya daha küçüktür ve çevre dokulara veya lenf bezlerine yayılım görülür. Tümör 5 cm’ den büyük ve koltuk altı lenf bezlerine yayılmışta olabilir.

Evre 3B: Tümör herhangi bir boyutta olabilir ve komşu dokulara yayılmıştır. Koltukaltı lenf bezlerine ve meme içi lenf nodlarına yayılım görülebilir.

Evre 3C: Kanser, köprücük kemiği boyunca uzanan lenf nodlarına yayılmıştır. Koltuk altı ve meme içi lenf nodları ve memeye komşu dokularda da yayılım görülebilir. Evre 3C meme kanseri, cerrahi operasyon yapılabilir ve yapılamaz olarak 2’ ye ayrılmaktadır.

Evre 4: Kanser, vücutta memeden uzak, akciğer, karaciğer, beyin gibi organlara sıçramıştır.

Meme kanserinde başarılı bir tedavinin uygulanabilmesinde, kanserin hangi evrede olduğunun belirlenmesi önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Meme Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Meme kanseri tedavisi, hastalığın evresine göre değişiklik gösterebilmektedir. Genel olarak; cerrahi, radyoterapi, akıllı ilaçlar, kemoterapi veya hormonoterapi gibi kanser tedavisinde kullanılan tedavi yöntemleri tercih edilmektedir.

Meme kanseri tedavisinde kullanılan başlıca tedavi yöntemlerini şu şekilde açıklayabiliriz;

Cerrahi Yöntemler; Meme kanserinin cerrahi olarak tedavi edilmesinde temel amaç tümörün geride iz bırakmayacak biçimde vücuttan çıkarılması ve koltuk altına yayılım gözlenen durumlarda lenf bezlerinin tamamen alınmasıdır. Uygulanan cerrahi yöntemleri şu şekilde ayırabiliriz;

Mastektomi; Tümörle birlikte memenin tamamen alındığı operasyonlardır.

Cilt koruyucu mastektomi; Meme dokusunun tamamının çıkarıldığı fakat meme derisinin korunabildiği operasyonlardır. Mastektomi uygulamaları sonrasında alınan memenin yerine, plastik cerrahi teknikler ile yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması mümkün olabilmektedir.

Meme koruyucu ameliyat; Meme kanseri cerrahisinde, memenin kanserden etkilenmiş kısmının alınması özellikle arzu edilebilmektedir. Ancak bu amaç için erken tanı önemli görülür. Meme koruyucu ameliyat ile yalnızca tümör ve etrafındaki bir miktar meme dokusu alınmaktadır. Meme koruyucu ameliyat sonrasında radyoterapi de uygulanabilmektedir.

Lenf bezi cerrahisi: Koltualtı lenf bezlerine yayılımın olup olmadığını anlamak adına uygulanmaktadır. Koltukaltından alınan lenf bezleri laboratuvarda incelenerek özellikle kanserin evresinin belirlenmesine yardımcı olunur. Lenf bezlerine yayılımın olması tedavi yönteminin belirlenmesinde de önemli rol oynamaktadır.

Radyoterapi: Meme kanseri tedavisinde radyoterapi kullanımı özellikle meme koruyucu cerrahi uygulanan ve kanserin yineleme riski yüksek görüldüğü durumlarda tercih edilmektedir. Radyoterapi tedavisiyle, cerrahi operasyon sonrasında, meme ve koltuk altı bölgesine uygulanan ışın ile kalma olasılığı olan kanserli hücrelerin yok edilmesi amaçlanır.

İlaç Tedavileri; Meme kanserinde, klinik (medikal) onkoloji tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Kemoterapi, hormonoterapi ve akıllı ilaçlar uygulanan tedavi yöntemleri arasındadır.

Meme kanseri tedavisinde, belirtilen tedavi yöntemleri başlı başına uygulanabilecekleri gibi hastanın durumuna özel olarak belirlenen tedavi planı ile cerrahi ve ilaçla tedavi yöntemleri ile kombine bir biçimde de uygulanabilir.

Meme kanseri tedavi yöntemlerine değindiğimiz bu başlık altında, meme kanserinden korunma yollarına da ayrıca değinmekte fayda olduğunu düşünüyoruz;

Meme Kanserinden Korunma Yolları;

  • Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak
  • Bebek sahibi olan anneler de en az ilk 6 ay bebeği emzirmek,
  • Geç yaşta anne olmamak
  • Hormon ilaçları kullanımında dikkatli olmak
  • Sağlıklı beslenmek ve düzenli spor yapmak
  • Kilo kontrolüne özen göstermek